Agentuur versus andere distributievormen
Zoals ook kort werd aangestipt in het hoofdstuk ‘Definitie agentuuragentuurovereenkomst’, zijn er een aantal overeenkomsten en verschillen tussen agentuur en de belangrijkste andere vorm van wederverkoop, distributie. Een aantal van deze overeenkomsten en verschillen zullen hieronder uitgelicht worden. Ook bespreken en vergelijken wij de mogelijkheid van distributie via een commissionair.
Agentuur versus distributie
De distributieovereenkomst is een onbenoemde overeenkomst gesloten tussen de distributeur en de leverancier. Bij distributie verkoopt en levert de leverancier bepaalde producten of diensten aan de distributeur. Die verkoop en levering vindt plaats onder bepaalde voorwaarden, onder welke voorwaarden de distributeur de producten of diensten weer door mag verkopen.
De distributeur koopt dus in bij de leverancier en wordt eigenaar. Daardoor komt de doorlevering van de producten en/of het verrichten van de diensten voor eigen rekening en risico van de distributeur en sluit de distributeur overeenkomsten met zijn klanten in eigen naam [1].
Overeenkomsten
Zowel agentuur als distributie zijn samenwerkingsverbanden waarmee een leverancier van een product of dienst hulp inschakelt van een tussenschakel bij de verkoop van zijn product of dienst. Agenten of distributeurs worden vaak ingeschakeld vanwege specifieke kennis die zij hebben over een bepaald land of een bepaalde regio en het netwerk dat ze daar hebben.
Agentuur en distributie hebben beide een duurzaam karakter. De agent bemiddelt bij het tot stand komen van meerdere overeenkomsten voor de principaal. Een distributeur koopt niet eenmalig in bij de leverancier, maar gedurende een langere tijd.
Verschillen
Het belangrijkste verschil tussen agentuur en distributie, is dat de distributeur een product koopt van de leverancier en daarmee eigenaar wordt van dat product, terwijl de agent nooit eigenaar wordt van het product. De agent bemiddelt slechts bij de totstandkoming van de koopovereenkomst, maar wordt daarbij geen partij. De distributeur loopt daarmee verkopersrisico’s, waar dat bij de agent niet het geval is.
Een ander verschil tussen beide samenwerkingsvormen is dat agentuur een specifieke wettelijke regeling kent, namelijk de Agentuurregeling. De agentuurovereenkomst is dan ook een benoemde overeenkomst. Voor de distributieovereenkomst daarentegen zijn geen specifieke wettelijke regels opgenomen in de wet. De distributieovereenkomst is een zogenaamde onbenoemde overeenkomst.
De wet kent aan de distributeur geen recht op klantenvergoeding toe, waar dat bij de agent wel het geval is. Dat heeft te maken met het feit dat de distributeur een eigen klantenkring opbouwt en de agent niet. Indien een leverancier de samenwerking met een distributeur beëindigt, zal de distributeur trachten een vervangend product aan zijn klanten aan te bieden. In veel gevallen zal de leverancier überhaupt niet beschikken over de klantgegevens.
Agentuur versus commissionair
De commissionair is de persoon die bemiddelt bij de totstandkoming van overeenkomsten voor rekening van een ander (de lastgever/principaal). De commissionair handelt daarbij op eigen naam en wordt daardoor zelf partij bij de overeenkomst met de klant. De klant met wie de commissionair de overeenkomst sluit, weet niet dat de commissionair handelt voor rekening van de principaal [2].
Overeenkomsten
Zowel de agent als de commissionair zijn een tussenpersoon. Zij bemiddelen bij de totstandkoming van overeenkomsten voor rekening van een ander (de principaal).
De commissionair ontvangt net zoals de agent provisie van de principaal over verkopen die door zijn bemiddeling tot stand zijn gekomen.
Verschillen
De commissionair handelt in eigen naam. Daardoor weet de klant niet dat er ook nog een principaal in het spel is. Bij agentuur is het voor de klant wel duidelijk dat de agent niet de verkoper is, maar de principaal.
De commissionair wordt zelf partij bij de overeenkomst met de klant. De agent wordt daarbij geen partij.
De wet kent aan de commissionair bij het einde van de commissieovereenkomst geen recht op klantenvergoeding toe.
Schematische verschillen agent – commissionair – distributeur
[1] J.H.M. Spanjaard, Bb 2019/69; Hof Den Haag 16 maart 2010, ECLI:NL:GHSGR:2010:BL9873 (Bandit-arrest).